برای برآورد میزان هوش افراد، چند نوع "تست هوش" وجود دارد که از مهمترین آنها می توان به تست های هوش "استنفورد"، "آدمک"، "ریون"، "گاردنر" و "وکسلر" اشاره داشت.
در این آموزش به صورت اجمال و به ترتیب عنوانهای الفبایی، شاخصه های مهم این روشهای سنجشِ هوشِ افراد ذکر می گردد.
تست هوش استنفورد- بینه
بینه و هانری در سال 1896 با انتقاد از سایر آزمون های هوشی به خاطرآسان و ساده بودن آن ها) آزمون های واقعی تری را پیشنهاد نمودند. بدین سان؛ تست هوش استفورد-بینه توسط بینه و سیمون برای بررسی توانایی های کلی ذهن بر اساس سن تهیه و تنظیم شد. این آزمون برخی از مهارتهای شناختی شامل دانش، توانایی یادگیری، حافظه، حل مسئله، توانایی قضاوت، استدلال، انجام محاسبات، توانایی استفاده از زبان و توجه را مورد ارزیابی قرار می دهد.
تست هوش آدمک
تست آدمک از آزمون های جهانی، راحت و مطمئن است. هدف اصلی این آزمون، تعیین سن عقلی و بهره هوشی کودک است. این آزمون برای کودکانی که زبان نمی دانند یا نمی توانند صحبت کنند مناسب است. سن اجرای این آزمون ۳ تا ۱۳ سال است.
آزمون هوش ریون از جمله معروف ترین آزمون های هوش است. این آزمون برای سنجش و اندازه گیری هوش کلی است. در این تست می بایست از بین 6 الی 8 تصویرِ جداگانه، تصویری را که تکمیل کننده هر سوال است برگزید و بر اساس امتیازی که افراد کسب می کنند می توان آن ها را به هفت طبقه هوشی تقسیم نمود.
گاردنر در انتقاد به تک بعدی دیدن هوش، مدلی را ارائه داده است که در آن اعتقاد به گستردگی آن دارد. وی ابتدا مدل 7 گانه و سپس مدل 9 گانه هوش را ارائه داد. ابعاد 9 گانه هوش ارائه شده توسط وی عبارتند از:
1- هوش کلامی زبانی: توانایی استفاده از زبان و کلمات مربوط به این نوع هوش می باشد.
2- هوش ریاضی: توانایی استدلال، منطق و کار با اعداد مربوط به این هوش می باشد.
3- هوش فضایی: توانایی درک پدیده های دیداری و تفکر با تصاویر یا تصویر سازی ذهنی مربوط به این هوش می باشد.
4- هوش موسیقیایی: توانایی تولید موسیقی و درک آن مربوط به این نوع هوش است.
5- هوش جنبشی-حرکتی: توانایی کنترل در تنظیم بدن در حین حرکات مربوط به این نوع هوش می باشد.
6- هوش درون فردی: درک و شناخت مسائل از نگاه یا نگرش دیگران مربوط به این نوع هوش می باشد.
7- هوش میان فردی: علاقه به کارهای گروهی و لذت بردن از بودن در کنار دیگران مربوط به این نوع هوش می باشد.
8- هوش طبیعت گرا: توانایی درک و دقت به مسائل محیطی و طبیعی از وِیژگی های این نوع هوش می باشد.
9 هوش وجودی: توجه به مسائل هستی شناختی و معنوی و درک آن از ویژگی های این نوع هوش می باشد.
تست هوش وکسلر
یکی از مهم ترین و کاربردی ترین آزمون ها در سنجش هوش کودکان پیش دبستانی، دبستانی و بزرگسالان تست هوش وکسلر می باشد. این آزمون نه تنها بهره هوشی کلی را می سنجد بلکه توان این را دارد که کاملا تفکیک شده بهره هوشی کلامی و بهره هوشی عملی را در دسته های مجزا اندازه گیری نماید. در بخش کلامی به درک زبان نیاز داشته و با استفاده از آن به صورت های مختلف از جمله خواندن، نوشتن، صحبت کردن می توان عملکرد فرد را ارزیابی نمود. در بخش عملی نیز به استفاده و کاربرد زبان بستگی نداشته و به نوعی نا وابسته به فرهنگ می باشد.
